1X Titreşimi | Ekipmanın devrindeki titreşimi temsil eder. 1X titreşimi şaft dönüş hızında meydana gelen ve balanssızlık, eksantriklik, şaft hizasızlığı gibi pek çok arızanın 1X titreşimini tetikleyebiliyor olması, arızaları birbirinden ayırt etmek için 1X faz sonuçlarının incelenmesini gerekli kılar. |
A/D Dönüştürücü (Analog-Dijital Dönüştürücü) | Gerilim veya akım gibi bir analog sinyali dijital bir sinyale dönüştüren bir cihaz (ayrık veri değerlerinden oluşur). |
Açısal Frekans | Açısal frekans (ω), saniyede radyan veya hertz (Hz) cinsinden burulma titreşim frekansıdır. Açısal frekans, dairesel frekans olarak da bilinir. |
Ağır Noktası | Bir şaft üzerinde belirli bir açısal konumda balanssızlık vektörünün açısal konumudur. Ağırlık noktası, dönüş hızına göre değişkenlik göstermez. |
Algoritma | Algoritma, basitçe bir matematik problemini çözmek için özel bir prosedürdür. Sayısal bilgisayarlarda, farklı amaçlara yönelik algoritmalar saklanır ve gerektiğinde belirli işlemler için devreye alınır. FFT spektrumunu hesaplama prosedürü bir algoritmadır. |
Aliasing | Bir zaman sinyalinde, örnekleme frekansının gerçekleşen olayın frekansından 2 kat küçük olması durumunda yetersiz kalarak gerçek sinyalin farklı bir sinyalmiş gibi gözükmesi durumudur. Yüksek frekanslı sinyallerin, düşük frekanslarda görünmesine neden olur. |
Alt Harmonikler | Alt harmonikler, spektrumda birincil temel frekansın (1X) 1/2, 1/3 veya 1/4'ünün katları olan harmoniklerdir. Dönen bir makinenin titreşim imzasında, normal olarak, dönüş hızının çeşitli harmonikleri ile birlikte dönüş hızında bir bileşen olacaktır. Makinede, bazı parçaların sallanmasına yetecek kadar gevşeklik varsa, spektrum genellikle alt harmonikler içerecektir. Yarım dönüş hızının harmoniklerine “0.5 alt harmonikler” vb. denir. |
Anti-aliasing filter | Aliasingi önlemek için örnekleme hızının ½'sinden daha yüksek frekansları filtrelemek için tasarlanmış düşük geçirgen bir filtredir. |
Arıza | Herhangi bir makine elemanının belirtilen şekilde çalışmadığı veya çalışamadığı olay veya durumlara denir. |
Arka Plan Gürültüsü | Makine titreşim ölçümünde, spektrumda her zaman ilgilenilmeyen ve analiz edilen makinenin dışındaki süreçlerin neden olabileceği bileşenler olacaktır. Bu bileşenler topluca arka plan gürültüsü olarak adlandırılır ve bazen ilgilenilen verileri örtebilir. Makine kapalıyken bir titreşim ölçümü yapılarak arka plan gürültüsünün tahmini yapılabilir. Bir miktar gürültü enstrümantasyonun kendisinden kaynaklanır ve genellikle rastgele sinyallerden, hat frekansından ve onun harmoniklerinden oluşur. Arka plan gürültüsünün etkisini azaltmanın bir yolu, zaman uyumlu ortalamayı kullanmaktır. |
Asenkron | Dönme hızıyla ilgili olmayan titreşim bileşenleri (senkronize olmayan olarak da adlandırılır). |
Asimetrik Destek | Tüm radyal yönlerde tek tip kısıtlama sağlamayan rotor destek sistemi. Bu, bir düzlemdeki sertliğin ona dik olan düzlemdeki sertlikten önemli ölçüde farklı olabileceği çoğu ağır endüstriyel makine için uygulanmaktadır. |
Ayarlanabilir Filtre | Ayarlanabilir bir filtre, yüksek geçiş, düşük geçiş veya bant geçişi gibi kesme frekansları ayarlanabilen bir filtredir. Terim, bir frekans ayarlaması olan müzik aletlerini akort etme uygulamasından gelir. |
Ayrık fourier dönüşümü | Örneklenmiş zaman verilerinden ayrık frekans bileşenlerini (filtreler veya çizgiler) hesaplamak için bir prosedür. Frekans alanı sonucu karmaşık olduğundan (yani gerçek ve sanal bileşenler), nokta sayısı örnek sayısının yarısına eşittir. |
Bağlantı Pedi (Sensör bağlantı pedi) | Titreşim sensörü montaj pedine "bağlantı pedi" denir. Bağlantı pedleri (bronz veya paslanmaz çelik), özellikle mıknatıslanmayan gövdelerde titreşim ölçümlerinin gerekli olduğu makinelerde bulunur. Titreşim verilerinin titreşim sensörüne iyi bir şekilde aktarılmasını sağlar. |
Balans | Döner bir ekipmanın ağırlık merkezinin, geometrik dönüş ekseninden farklı bir noktada olması durumunda ağırlık eklenerek en yakın noktaya getirilme işlemidir. |
Balanssızlık | Döner bir ekipmanın ağırlık merkezinin, geometrik dönüş ekseninden farklı bir noktada olması durumudur |
Bant Alarmı | Bant alarmları, bir spektrum üzerinde alarm limitleri oluşturmak için standart bir yöntemdir. Belirli bir ölçüm noktası için, ilgilenilen frekansların etrafındaki frekans aralığı boyunca bantlar tanımlanır (örneğin yaklaşık 1X, 2X, 3X-6X, vb.). Bu bantların her biri için belirlenen “Uyarı” ve “hata” alarm limitleri verilebilir. Çoğu titreşim analiz paketi, bir spektrumda 6 adet bant tanımlanmasına izin verir. |
Bant genişliği (Bandwidth) | Bir bant geçiren filtrenin veya bir cihazın üst ve alt kesim frekansları arasındaki frekans farkına, filtrenin veya cihazın bant genişliği denir. |
Basit Harmonik Hareket | Basit harmonik hareket, titreşen bir sistemin mümkün olan en basit hareketidir ve sabit genlikte tek bir frekanstan oluşur. Basit harmonik harekete bir örnek, bir yay üzerinde yukarı ve aşağı salınan bir kütledir. Basit harmonik hareketin dalga biçimi bir sinüs dalgasıdır. Tek serbestlik dereceli bir mekanik sistem basit harmonik hareket sergileyecektir. |
BIN | Çözünürlük satırı sayısına bölünen Fmax tarafından belirlenen bir frekans bant genişliğidir. Bir BIN, yaygın olarak bir çözünürlük çizgisiyle ifade edilip temsil edilse de, bir frekans bant genişliği içerir. |
Birinci Derece Titreşim | Şaft balanssızlığından kaynaklanan dönen makine titreşimi. Hertz (Hz) cinsinden frekans, şaft RPM/60 ile hesaplanır. |
Bode Diyagramı (Bode plot) | Bode diyagramı, bir sistemin frekans cevabını gösteren bir diyagramdır. Bode diyagramlarında yatay eksende logaritmik olarak ölçeklenmiş olan frekans vardır. Düşey eksenlerin birincisinde titreşim genliği, ikincisinde ise bu genliğin çalışma hızına göre derece cinsinden faz açısı vardır. |
Bombe/Kavis (Bow) | Şaft merkez hattının düz olmadığı bir şaft durumu. (Dönen makinede) |
Campbell Diyagramı | Titreşim kaynaklarının (mil hızının 1x, 2x vb.) rotor doğal frekansları ile çakışmalarını kontrol etmek için kullanılan matematiksel olarak oluşturulmuş bir diyagramdır. Diyagramın formu, rezonans frekansının (y ekseni) ve uyarma frekansının (x ekseni) dikdörtgen bir grafiğidir. Bazen girişim diyagramı olarak adlandırılır. |
Çapraz Eksen Hassasiyeti | Hız ve ivme sensörlerinin eksen dışı tepkisinin bir ölçüsü. |
Çekiç/Darbe Testi (Bump Test) | Bir darbenin ürettiği geniş frekans aralığını uyaran tepki testi olarak tanımlanabilir. Bu test, ekipmanların durdurulmasını ve yumuşak uçlu büyük bir çekiç (modal çekiç) kullanılarak darbe alınmasını gerektirir. Bu sayede ekipmanların/nesnelerin doğal frekansını ve/veya frekanslarını belirleyecek bir yanıt eğrisi sağlar. |
Çevrim (Cycle) | Periyodik dalga formunun tam bir periyoduna çevrim denir. Frekans kullanımı için birimi "saniyedeki çevrim" veya ISO'nun da tanıdığı "hertz"dir. (radyo dalgası iletimlerinin ilk araştırmacısı ünlü Alman bilim adamı Heinrich Hertz'in onuruna) |
Çizgiler | Bir spektrumdaki toplam veri noktası sayısı. (ör. 400, 800, 1600, vb.) Bkz. BIN |
Çözünürlük | Fmax-Fmin/Çözünürlük Satırı Sayısı |
Dalga | Bir dalga, bir ortamda yayılan bir bozulmadır ve ortamın yerel salınım hareketine neden olur. Dalgalar ortamdaki enerjiyi iletir ve ortama bağlı olarak karakteristik hızlarda hareket eder. Sesin hızı, havadaki basınç dalgasının yayılma hızıdır. Ses dalgaları boyuna dalgalardır, yani yayılma yönü ortamın salınım yönü ile aynıdır. Okyanus dalgaları ise enine dalgalara bir örnektir, çünkü dalga iletim yönü suyun hareket yönüne 90 derecedir; enerji yatay olarak hareket eder, ancak yüzen bir mantar, dalgalar geçtikçe yukarı ve aşağı hareket eder. Mekanik yapılar her iki tür titreşim dalgasına da sahip olabilir ve bunlar farklı hızlarda hareket ederler ve sonuç olarak bu tür yapıların çoğu karmaşık bir kuvvet tarafından uyarıldığında çok karmaşık bir modelde titreşir. |
Dalga Boyu | Bir ortamda hareket eden bir dalganın dalga boyu, dalga hareketinin bir tekrarı tarafından yayılan ortamdaki mesafedir. Dalga boyu, dalgaların frekansına bölünen dalga hızıdır. Bir ortamda dalga hareketinin hızı genellikle sabittir ve dalga boyu bu nedenle yalnızca dalgaların frekansına bağlıdır. Çelikteki bir titreşim sıkıştırma dalgasının hızı çok hızlıdır, havadaki ses hızından yaklaşık 17 kat daha hızlıdır ve bu da dalga boylarının son derece kısa olduğu anlamına gelir. |
Dalga Formu | Dalga formu, bir osiloskop ekranında görüldüğü gibi bir zaman alanı sinyalinin şeklidir. Zamana karşı çizilen sinyalin anlık değerinin görsel bir temsili veya grafiğidir. Dalga formunun incelenmesi bazen sinyalin spektrumunun göstermediği sinyal hakkında bilgi verebilir. Örneğin, keskin bir ani yükselme veya darbe ve rastgele değişen sürekli bir sinyal, dalga biçimleri tamamen farklıyken neredeyse aynı görünen spektrumlara sahip olabilir. Makine titreşiminde, mekanik çarpma genellikle ani yükselmelere neden olurken, rulman bozulmasının ileri aşamaları rastgele gürültüye neden olabilir. |
Dar Bant Analizi | Dar bant analizi, FFT Analizinin diğer adıdır. Bkz. FFT |
Darbe frekansı | Nispeten farklı frekanslardaki iki salınımın frekans farkının mutlak değeri. |
Darbeler | Nispeten farklı frekanslardaki iki salınımın kombinasyonundan kaynaklanan bir salınımın genliğindeki periyodik değişimler. Darbeler farklı frekanslarda meydana gelir. |
Demodülasyon | Demodülasyon, yatak aşınmasının boyutunu göstermek için kullanılır. Ana amaç, yataktan gelen tepe noktalarını vurgulamak için sinyalden baskın düşük frekanslı tepe noktalarını çıkarmaktır. Titreşim sinyali yüksek geçirgen bir filtreden geçirilir, düzeltilir ve ardından düşük geçirgen bir filtreden (anti-alias filtresi gibi) geçirilir. Zarflama veya zarf methodu olarak da bilinir. |
Deneme Ağırlığı | Balans sırasında, rotor için balans ağırlıklarının büyüklüğünün ve konumunun belirlenmesi için rotora monte edilen miktarı bilinen ağırlığa deneme ağırlığı denir. Bu ağırlığı neden olduğu titreşim seviyesi ve fazındaki değişikliğin ölçülmesi balans işleminin en kritik adımlarından biridir. |
Desibel (dB) | Desibel, bir güç oranının logaritmik ölçüsü olarak tanımlanır. (Genelde çok küçük oranları tanımlamada kullanılır) Denklemi: |
Diferansiyasyon | Zaman değişim oranı cinsinden temsil. Örneğin, diferansiyeli alınan hız ivmeyi verir. Dinamik Sinyal Analizöründe, diferansiyasyon w ile çarpılarak gerçekleştirilir; burada w, frekansın 2p ile çarpımıdır. Diferansiyasyon, yer değiştirmeyi hıza dönüştürmek için de kullanılabilir. (Detaylı bilgi için matematikteki diferansiyel konusuna bkz.) |
Dijital Filtre | Örneklendikten ve dijitalleştikten sonra veriler üzerinde hareket eden bir filtre. Dahili yeniden örneklemeden sonra kenar yumuşatma koruması sağlamak için genellikle Dinamik Sinyal Analizörlerinde kullanılır. |
Dijital Sinyal İşleyici | Dijital sinyal manipülasyonları için optimize edilmiş bir mikroişlemci. |
Dinamik Aralık | Belirli bir Genlik Aralığı ayarı için algılanabilen, ölçülebilir en yüksek sinyal seviyesi ile ölçülebilir en düşük sinyal seviyesi arasındaki farka dinamik aralık denir. Dinamik Aralık genellikle desibel cinsinden ifade edilir, modern enstrümanlar için tipik olarak 60 ila 90 dB arasındadır. |
Dinamik Balanssızlık | Dinamik balanssızlık, statik ve moment tipi balanssızlığın birleşimidir ve pratikte en yaygın görülen türdür. Dinamik balanssızlıkta, ana eylemsizlik ekseni dönme ekseniyle ne kesişir ne de paraleldir. Dinamik balanssızlığın düzeltilmesi en az iki düzeltme kütle eklenmesini gerektirir. |
Dinamik Hareket | Bir rotor sisteminin, yalnızca yavaş dönme hızının üzerindeki hızlarda dönerken etkin olan mekanizmaların neden olduğu titreşim hareketine denir. |
Dinamik Kütle | "Sensörün kütlesinin ölçümü etkileyip etkilemediğini saptamak için aşağıdaki adımları gerçekleştirin: a) İvmeölçer ile istediğiniz ölçümü yapın. b) Ölçüm ivmeölçerinin yanına ivmeölçerin kütlesine eşdeğer bir kütle yerleştirin. c) Ölçümü tekrarlayın. d) İki durumdaki (a ve c) değerleri karşılaştırın. e) a ve c arasında herhangi bir farklılık (frekansta kayma) varsa, daha düşük kütleli bir sensör kullanılmalıdır." |
Dişli Geçiş Frekansı | Dişli içeren herhangi bir makinede potansiyel titreşim frekansı; dişlinin dönme frekansı ile diş sayısının çarpımına eşittir. Diş sayısı x Mil hızı |
Distorsiyon | Mekanikte, herhangi bir istenmeyen hareket. Temel bir frekansta sinüzoidal hareket isteniyorsa, distorsiyon, o frekansın harmoniklerinde veya alt harmoniklerindeki herhangi bir hareket veya herhangi bir mekanik "kayma"dır (muhtemelen parçaların çarpışması nedeniyle). Elektronik ölçümlerde distorsiyon, istenmeyen herhangi bir sinyaldir; örneğin amplifikatörler istenmeyen sinyaller üretebilir. |
Doğal Frekans | Bir darbe kuvveti ile uyarıldığında bir sistemin/cismin serbest titreşim frekansı. (Darbe testi) |
Doğruluk (Accuracy) | Bir cihazın doğruluğu, ölçülen bir okumanın gerçek değere ne kadar yakın olduğunun bir göstergesidir. |
Doğrusal Olmama (Nonlinearity) | Ölçülmekte olan gerçek değere karşı en uygun olan düz çizgiden sapma. |
Doğrusal Sistem | Bir sistem, sistemin her parçası için yanıtın büyüklüğü uyarımın büyüklüğüyle doğru orantılıysa doğrusaldır. |
Doğrusallık | Kalibrasyon eğrisinin, tercihen sıfırdan geçen belirli bir düz çizgiye yakınlığı. Genellikle tam ölçeğin yüzdesi olarak belirtilir. |
Dönme hızı | Bir nesnenin birim zaman başına bir tam dönüşünü tamamlama sayısı, örneğin 1800 RPM. |
Dönüş Hızı | Dönen bir makinede dönüş hızı, dönüş frekansıdır ve Hz veya RPM olarak ifade edilebilir. Titreşim analisti dilinde dönüş hızına "1 X", ikinci harmonik "2 X" vb. denir. |
Dönüşüm | Dönüşüm, bir işlevi bir etki alanından diğerine bilgi kaybı olmadan dönüştüren matematiksel bir işlemdir. Örneğin, Fourier dönüşümü, zamanın bir fonksiyonunu frekansın bir fonksiyonuna dönüştürür. |
Durum izleme | Ekipman sağlığını belirlemek için makine parametrelerinin (titreşim, sıcaklık vb.) ölçülmesi, kaydedilmesi ve analizinin yapılması durumudur. Mevcut durumun, makinenin yeni olduğu zamanla karşılaştırılması bile makine sağlığını görme açısından çok faydalı olacaktır. |
Düz Üst Pencere | "Tüm pencerelerde olduğu gibi, sızıntı ile başa çıkmak için düz üst pencere kullanılır. Düz üst pencere, iyi bir genlik doğruluğu sağlar, ancak sınırlı frekans çözünürlüğüne sahiptir. Ayrıca bkz. “Sızıntı” ve “Pencere”" |
Eksantriklik Oranı | Rulman merkez çizgisi ile standart kararlı haldeki şaft yatağı merkez çizgisi arasındaki vektör farkı. |
Eksenel | Üç titreşim ekseninden biri olan eksenel düzlem, bir milin merkez hattına veya dönen bir parçanın dönüş eksenine paralel olan eksendir. |
Entegrasyon | Diferansiyasyon yapıldığında orjinal miktarı verecek sonucu üreten süreçtir. Örneğin, ivmenin entegrasyonu hızı verir. Entegrasyon, hızı yer değiştirmeye dönüştürmek için de kullanılır. (Detaylı bilgi için matematikteki integral konusuna bkz.) |
Entegratör | İvme sinyalini hız sinyaline veya hız sinyalini yer değiştirme sinyaline dönüştüren elektronik devre. |
Esnek Rotor | Bu terim, ilk kritik hızlarına yakın veya üzerinde çalışan rotorlar için kullanılır. Bu tip rotorlar, çalışma hızında önemli ölçüde deforme olurlar. Bir rotor, bükülme sırasında hızı en düşük doğal frekansının %75'inden fazla olduğunda esnek olarak kabul edilir. |
Faz Açısı | Faz, iki sinyal arasındaki göreceli zaman farkıdır. Genellikle zaman birimlerinden ziyade açı birimleriyle ölçülür ve yalnızca karşılaştırılan iki sinyal aynı frekanstaysa anlamlıdır. Periyodik bir sinyalin bir döngüsü, tam bir daireyi veya 360 derecelik faz açısını temsil eder. Faz ölçümü iki kanallı bir ölçümdür ve tek bir sinyal düşünüldüğünde hiçbir anlamı yoktur. Balans veya döner ekipmanda, şaft konumuna göre faz ölçümü hayati öneme sahiptir ve sıfır faz açısı için referans olarak şaft üzerindeki bir konumdan türetilen bir takometre darbesi kullanılır. Faz ayrıca frekans tepkisi ölçümünün önemli bir parçasıdır. |
Faz Referans Probu | Her şaft dönüşünde bir referans vermek için kullanılan sensör. |
FFT Analizörü | Titreşim frekansı bileşenlerini görüntülemek için Hızlı Fourier Dönüşümünü kullanan titreşim analizörü. |
Fmax | Değerlendirilen spektrumun Maksimum Frekans Sınırı. |
Fmin | Değerlendirilen spektrumun Minimum Frekans Sınırı. |
Fourier | Matematikçi Baron Jean Baptiste Joseph Fourier (1768-1830), Hızlı Fourier Dönüşümü veya FFT terimiyle onurlandırıldı. |
Frekans | Sabit bir zaman diliminde meydana gelen olayların sayısı, yani zamanın tersi olarak hesaplanır (1/s). Frekans tipik olarak Herz (Hz) cinsinden ifade edilir, ancak Hz ile 60 çarpılırken dakikadaki devir sayısı (cpm) veya dakikadaki devir sayısı (rpm) olarak da ifade edilebilir. Ayrıca, dönüş hızının katları veya rpm cinsinden frekansın makinenin dönüş hızına bölündüğü "mertebe" olarak da temsil edilebilir. |
Frekans | Frekans zamanın tersidir. Bir olay zaman içinde periyodik ise, sabit bir zaman aralığında tekrarlanıyorsa, sıklığı zaman aralığına bölünür. Titreşen bir elemanın bir çevrimi tamamlaması ve başlangıç noktasına dönmesi saniyenin onda biri kadar sürüyorsa, frekansı saniyede 10 çevrim veya 10 hertz (Hz) olarak tanımlanır. SI standart requency birimi Hz olsa da, makine titreşimini analiz ederken, frekansı dakikadaki devir sayısı (rpm) olarak da ifade edilebilir. Devir/dakika cinsinden frekans, basitçe Hz çarpı 60 cinsinden frekanstır. Makine izlemede kullanılan diğer bir yaygın frekans gösterimi, dönüş hızının katları veya "order"dır. |
Frekans Alanı | Y ekseninde genliği, X ekseninde frekansı ölçülen bir sinyalin sunumu. |
Frekans Aralığı | Bir ölçümün üst ve alt kesim frekansları arasındaki frekans farkı: FMAX – FMIN. |
Frekans Bölgesi | Titreşim zaman alanı içinde mevcut olduğundan, bir osiloskopta görüntülendiğinde bir titreşim sinyali bir zaman dalgası formu olarak temsil edilir. Çizilirse, zaman dalga biçimi, zamana karşı bir genlik grafiğini temsil eder. Dalga formu frekans alanına dönüştürülmüşse, sonuç, genliğe karşı frekans grafiğini temsil eden bir spektrum olacaktır. |
Frekans Çözünürlüğü | Frekans çözünürlüğü, spektrumdaki veri noktaları arasındaki minimum boşluktur. |
Frekans Tepkisi | Bir sistemin genlik ve faz tepkisi özellikleri. |
G | Yerçekimi kuvveti tarafından üretilen ivme değeri. 1g = 9.80665m/s2 = 980.665 cm/s2 = 386.089 inç/s2 = 32.174 ft/s2 |
g birimi | İvmeyi oran olarak ifade etmenin bir yoludur. İvme, yer çekimi ivmesi olan 9.80665 m/s2 cinsinden ifade edilir. 1 g = 9.80665 m/s2 |
Geçici Sıcaklık | "Bir piezoelektrik ivmeölçer, sıcak bir yüzeye bağlandığında veya olduğu gibi farklı bir sıcaklığa tabi tutulduğunda sabit bir sıcaklığa ulaşması belirli bir zaman alacaktır. Bu süre boyunca, ivmeölçer, nispeten büyük olabilen, yavaş değişen bir çıkış voltajı üretecektir. Bir spektrum analizörüne veya başka bir enstrümantasyona bağlıysa, ölçülen titreşim sinyali bu düşük frekanslı gürültü bileşeniyle kirlenecektir. Olağan sonuç, frekans ölçeğinin başlangıç kısmında ""kayak tepesi"" olarak adlandırılır. Bazı ivmeölçerlerde, özellikle sıkıştırma tipinde, geçici sıcaklık o kadar büyüktür ki, dahili ön yükseltici anlık olarak aşırı yüklenir ve verilerin büyük ölçüde bozulmasına neden olur. Bir ivmeölçer, ivmeölçerin kendisinden oldukça farklı bir sıcaklığa sahip bir yüzeye monte edildiğinde, herhangi bir titreşim verisi almadan önce, sıcaklık geçişinin ortadan kalktığından emin olmak için yarım dakika kadar beklemeniz gerekir." |
Geçiş Frekansı | Sinüzoidal titreşim testinde, gerekli yer değiştirmenin istenen ivmeyi sağladığı benzersiz zorlama frekansı ve bunun tersi de geçerlidir. |
Genel Titreşim Seviyesi | Bir makinenin genel titreşim seviyesi, geniş bir frekans aralığındaki toplam titreşim genliğinin bir ölçüsüdür ve ivme, hız veya yer değiştirme olarak ifade edilebilir. Genel seviye bir analog titreşim ölçer ile ölçülebilir veya bir frekans aralığındaki tüm genlik değerleri toplanarak titreşim spektrumundan hesaplanabilir. |
Geniş bant | Geniş bir frekans aralığını kapsayan genel bir titreşim seviyesi, enerjinin dar enerji bantlarında ölçüldüğü dar bant veya FFT ölçümünün tam tersi olan geniş bant ölçümü olarak adlandırılır. |
Genlik | Ölçülen yer değiştirme, hız veya ivmenin büyüklüğü veya miktarıdır. Bir titreşim sinyalinin genliği "Tepe" seviyesi, "Tepeden tepeye" seviyesi veya RMS seviyesi olarak ifade edilebilir. Yer değiştirmede tepeden tepeye, hızda RMS ve ivme için de tepe değerlerinde inceleme bir bakıma bir standarttır. |
Gerçek RMS | Gerçek RMS, anlık RMS değerinin karesinin alınarak, değerlerin ortalamasının karekök içerisine alınarak ortaya çıkan değerdir. Gerçek bir RMS metrenin kullandığı yöntem budur. Sinüs dalgası durumunda, RMS değeri ortalama değerin 1.11 katıdır ve birçok AC voltmetre, algılanması çok daha kolay olan ortalama değerden RMS değerini hesaplamak için bu ilişkiyi kullanır. Bu sadece sinüs dalgaları ile çalışır, bu nedenle bu tür sayaçlar diğer dalga formlarını ölçerken yanlış cevap verir. |
Gerilme | Gerilme, uygulanan bir kuvvetin bir sonucu olarak mekanik bir elemanın fiziksel olarak gerilmesidir. Belirli bir kuvvet için ortaya çıkan gerinim miktarı, malzemenin sertliğine bağlıdır. Gerinim, genellikle "mikro gerilim" olarak ifade edilen birimsiz bir miktardır, yani inç/mikro inç vb. |
Gerinim Ölçer (Strain Gauge) | Gerilimi ölçen küçük bir sensördür. Ölçülecek yüzeye yapıştırılmış bir dizi ince telden veya diğer iletkenlerden oluşur. Malzemedeki gerilim telleri gerer ve dirençlerini azaltır ve dirençteki bu değişiklik, gerilimle orantılı bir voltaj veren harici bir devre tarafından algılanır. Gerinim ölçerler, mekanik yapısal testlerde yaygın olarak kullanılmaktadır. |
Girdap Akımı (Eddy Current) | İletken bir malzemede (genellikle rotor mili) üretilen (dağılan) elektrik akımı, bir yer değiştirme veya yakınlık probunun elektromanyetik alanını kestiğinde oluşur. |
Güç Spektrumu | Bir otomatik spektrum veya güç spektrumu, her frekanstaki gücü temsil eden büyüklüğü gösterir. Faz göz ardı edilir. RMS ortalama alma, otomatik bir spektrum üretir. |
Gürültü | Belirli bir sinyalin varlığından bağımsız olarak bir ölçüm sistemindeki tüm parazitlerin toplamı. |
Harmonikler | Harmonik seriler olarak da adlandırılan harmonikler, bir temel frekansın tam katları olan bir spektrumun bileşenleridir. Bir spektrumdaki harmonik seri, dalga biçimindeki periyodik bir sinyalin sonucudur. Harmonik seriler, makine titreşim spektrumlarında çok yaygındır. |
Hassaslık | Bir mekanik-elektrik dönüştürücüde elektrik sinyali (çıkış) ve mekanik miktar (giriş) arasındaki oran. |
Hat Genlik Sınırı | Bir bant içinde yer alan herhangi bir çözünürlük çizgisinin maksimum genliği, Bant için Hat Genliği Kabul Sınırını aşamaz. |
Hertz | Frekans birimidir. Saniye başına düşen devir sayısını ifade eder. |
Hertz (Hz) | SI ölçüm sistemindeki frekans birimi, hertzdir, kısaltılmışı ise Hz'dir. Bir hertz, saniyede bir devire eşittir. Adı, radyo dalgası iletiminin ilk Alman araştırmacılarından Heinrich Hertz'in onuruna verildi. |
Hız | Hız, konum değişikliğinin zamana oranı olarak tanımlanır ve birim zaman başına değişen mesafe birimine(mm/s) sahiptir. Titreşim sinyallerinde hız, aynı zamanda yer değiştirmenin değişim oranıdır ve genellikle inç/saniye veya milimetre/saniye olarak ifade edilir. Hız aynı zamanda ivmenin zaman integralidir ve genellikle pratikte ivmenin integrali alınarak hesaplanır. |
Hız Sensörü | "Hız sensörü, en eski titreşim ölçüm sensörü türlerinden biridir fakat dezavantajları fazladır. Manyetik alanda hareketli bir tel bobini veya bir tel bobin içinde hareketli bir mıknatıs içeren sismik bir dönüştürücüdür. Hız sensörünün hareketli parçaları vardır ve bu nedenle aşınmaya tabidir. Sık kalibrasyon gerektirir ve tepkisi sıcaklığa ve sensörün yönüne bağlıdır. Frekans yanıtı yaklaşık 15 Hz'den 1500 Hz'e kadar uzanır ve faz yanıtı özellikle düşük frekanslarda düzensiz olabilir. ""Velometre"" adı verilen daha yeni bir hız dönüştürücü türü, sinyali hıza dönüştürmek için yerleşik bir entegratöre sahip bir piezoelektrik ivmeölçerden oluşur ve her bakımdan geleneksel hız dönüştürücüsünden çok daha iyidir." |
Hizalama | Tasarım gereksinimlerine göre süren ve sürülenin birbirlerine göre paralel ve açısal durumlarıdır. Yanlış hizalama, istenen paralellik veya açısallığın sağlanamaması durumudur ve makinede anormal derecede yüksek aşınma ve güç tüketimine neden olur. Yanlış hizalamayı düzeltme prosedürüne “hizalama” da denir. |
Hızlı Fourier Dönüşümü (FFT) | Hızlı Fourier Dönüşümü (FFT), bir zaman dalgası biçiminden bir spektrum hesaplayan, FFT analizöründe kullanılan bir algoritma veya dijital hesaplama biçimidir. Başka bir deyişle, bir sinyali zaman alanından frekans alanına dönüştürür. |
İtme Gücü (Thrust) | İtme, dönen bir şaftın veya parçanın eksenel yönündeki bir kuvvettir. Dikey olarak monte edilmiş bir motor/pompa tertibatında olduğu gibi, dönen ekipmanda önemli itme kuvvetleri oluşursa, itme yükünü taşımak için özel bir itme yatağı gerekir. Terim bazen bir milin eksenel hareketini belirtmek için yanlış kullanılır. |
İvme | İvme, hızın yine hız ve yön bakımından zaman içerisinde değiştiği oranı ifade eder. SI sisteminde m/s^2 cinsinden ifade edilmektedir. Titreşim analizinde bazı kullanıcılar birim olarak G kullanmaktadır. G ivmenin yer çekimi ivmesi cinsinden ifade edilmesidir ve birimi 9,81 m/s^2'dir. |
İvmeölçer | İvmeölçer veya akselerometre, bir kütleye uygulanan ivmeyi ölçen bir sensördür. İvmeölçerler diğer sensör türlerine göre genel olarak çok daha geniş bir frekans aralığını kapsarlar. Frekans aralığı nedeniyle ivmeölçerler, çoğu döner ekipman türü için idealdir ve bu da onları titreşim ölçümleri için en çok kullanılan sensör haline getirir. |
İzolasyon | Genellikle esnek bir destekle hareket şiddetinde azalma sağlanması durumudur. |
İzolasyon | Genellikle esnek bir destekle hareket şiddetini azaltmaya yarayan nesne. Bir şok takozu veya izolatör olarak da adlandırılabilir. Titreşim takozu veya yalıtkanı, kararlı haldeki titreşimi azaltır. |
Jerk | İvmenin zamana göre olan değişimi |
Kalibrasyon | Ölçüm cihazlarının doğruluğunun test edilmesidir. Titreşim değerinin doğruluğu için, sensör, genellikle titreşim üreten bir tabla üzerinde bilinen bir harekete maruz bırakılır ve çıkış okumaları doğrulanır veya ayarlanır. |
Kanal | İlişkili sinyal koşullandırıcısı ve monitörü (sinyali gözlemlemek için) ve kaydedicisi (sinyali depolamak için) ile birlikte bir sensör girişidir. (veya alıcı veya dönüştürücü) |
Kanat Geçiş Frekansı (Pompalama Frekansı) | Herhangi bir kanatlı makinede (türbin, eksenel kompresör, fan, pompa vb.) potansiyel titreşim frekansına kanat geçiş frekansı denir. Kanat sayısı çarpı mil dönüş frekansı ile temsil edilir. |
Kare Pencere | Zaman kaydı boyunca tek tip ağırlıklı bir pencereleme işlevi. Bu pencere sızıntıya karşı koruma sağlamaz ve yalnızca zaman kaydının tamamında yer alan geçici sinyallerle kullanılmalıdır. Uniform pencere olarak da adlandırılmaktadır. Genellikle darbe testinde kullanılır. Bkz. “Sızıntı” ve “Pencere. |
Kavitasyon | Bir pervane etrafında veya bir boru içinde veya bir pompanın emme hattında olduğu gibi, bir sıvı içinde lokalize düşük basınçlı buharlaşma durumu (boşluklar veya kabarcıklar). Kabarcık çökmesi istenmeyen ses ve/veya titreşim oluşturur. Yıkıcı etkileri olabilir. |
Kayma Döngüsü | Asenkron motorun kayma çevrimi, senkron hızın kaymaya bölümüdür. Örneğin, 1450 RPM'de dönen bir motorun kayma çevrimi 1500%50 = 30 olacaktır. Bu, her otuz devirde bir rotorun stator içindeki dönen manyetik alanla aynı ilişkide olacağı anlamına gelir. Başka bir deyişle, manyetik alanın etrafında dolaşması için rotorun otuz devri gerekir. Rotorda kırık bir rotor çubuğu gibi bir süreksizlik varsa, bir kez dönen kutbun kuzey ucu için ve bir kez de güney ucu için olmak üzere her kayma çevriminde iki kez maksimum manyetik kuvvetle karşılaşacaktır. |
Kaymalı Yatak | Şaft yüzeylerinin belli bölümlerinden rotora uygulanan yükleri yatak desteklerine yayarak iletildiği yataklardır. |
Kestirimci Bakım | Makine ve ekipmanlardaki aşınma, yorulma ve arızaların, sorun yaratacak hale gelmeden önce, tespiti, analizi ve düzeltilmesi amacıyla seçilen parametrelerin, ölçülmesi ve önceden belirlenen sınır değerlerle grafik trendler kullanarak mukayese edilmesidir. Kullanılan yaklaşım, makine ve ekipmanların güncel ve geçmişteki durumlarının izlenmesiyle, gelecekteki durumlarının kestirilmesidir. |
Kritik Frekans | Performansta hasar veya bozulmanın muhtemel olduğu belirli bir rezonans frekansı (rezonansa bakınız). |
Kritik Hız | Dönen bir sistemin, sistem rezonans frekansına karşılık gelen hızı. |
Kritik Hız Haritası | Yatak veya destek sertliğine (x ekseni) karşı sistem doğal frekansını (y ekseni) içeren dikdörtgen şeklindeki çizim. |
Kritik Makine | Tesisdeki prosesin büyük bir bölümü için kritik olan makineler. Bu makineler yüksek maaliyetli olduğu için genellikle yedek parçaları bulunmaz. |
Kritik Sönümleme | Sistemi salınım olmadan denge konumunda tutmak için gereken en küçük sönüm miktarı. |
Makine Çalışma Hızı | NOMİNAL HIZ, makine bilgisayar yazılımında kurulduğunda veya bir rota dışı ölçüm kurulduğunda girilen makinenin yaklaşık çalışma hızıdır. GERÇEK HIZ, her ölçümün toplandığı andaki gerçek çalışma hızıdır. Makinenin gerçek çalışma hızını belirlemek için bir takometre veya storop kullanılabilir. |
Mekanik Eksantriklik | Şaftın gerçek geometrik merkez hattı referans alındığında şaft yüzeyinin dış çapının değişimi. Motorlardaki silindir çaplarının yuvarlaklığını zamanla kaybetmesi. |
Merkez Frekansı | Bant geçiren filtre için iletim bandının merkezi. |
Mertebe | Dönen makinelerde mertebeler, çalışma hızının (veya ilgili referans bileşeninin) katları veya harmonikleridir. |
Mertebe Analizi | Mertebe analizi, spektrumun frekans ekseninin Hz veya cpm yerine rpm'in katlarıyla ifade edildiği basit bir frekans analizidir. |
Mod | Titreşimli bir sistemdeki karakteristik bir model. Tüm noktalar aynı anda maksimum yer değiştirmelerine ulaşır. |
Modal Analiz | Karmaşık yapısal hareketi bireysel titreşim modlarına ayırma süreci. Karmaşık titreşimi bileşen frekanslarına indiren frekans alanı analizine benzer. |
Moment Balanssızlık | Moment balanssızlığı, ana atalet ekseninin rotorun dönüş eksenini ağırlık merkezinde kestiği durumdur. Moment balanssızlığı olan bir rotor, atalet ekseninde herhangi bir konumda kararlı olacaktır, ancak döndürüldüğünde yataklar üzerinde faz dışı balanssızlık kuvvetleri üretecektir. Moment balanssızlığının düzeltilmesi, iki düzeltme kütle eklenmesini gerektirir. (Saha koşullarında karşılaşılması nadir bir durumdur çünkü kanadın her iki tarafındaki balanssızlığın eşit ve birbirine zıt olma durumu kolay kolay oluşabilecek bir durum değildir.) |
Nominal Hız | Nominal hız, bir makine tanımlanırken girilen tahmini makine çalışma hızıdır. |
Normalizasyon | Dönen makinelerin titreşim spektrumları ile ilgili olarak, normalizasyon, x ekseni boyunca frekans değerlerinin makinenin dönüş hızına bölünmesi işlemidir. Bu yapıldıktan sonra makine hızı 1'in frekansında görünecek, ikinci harmonik 2'nin frekansında vb. |
Nyquist Kriteri | Ölçülecek en yüksek frekansın iki katından daha büyük bir frekansta örneklenmiş bir sistem örneği gerekliliği. |
Nyquist Plot | Servo analizinde sıklıkla kullanılan gerçek ve hayali spektral bileşenlerin bir grafiği. Bu, 1x titreşimin polar bir genliği ve fazı ile karıştırılmamalıdır. |
Oktav | 2'ye 1 oranında iki frekans arasındaki frekans farkı. |
Olasılık Dağılımı (Probability Distribution) | Bir olayın olasılığını temsil eden istatistiksel bir terim. En yaygın olanı, çoğu seçeneğin ortalama değer etrafında kümelendiği, yüzde dikey ve yatay değerin "çan biçimli" grafiğidir. |
Ölçüm Noktası | Titreşim ölçümlerinin yapıldığı bir makine üzerindeki konum/yatak. |
Ön Yük, Harici | Bir yatağı harici olarak yükleyebilen çeşitli mekanizmalardan herhangi biri. Bu, proses sıvıları veya yerçekimi kuvvetleri gibi 'yumuşak' ön yükleri ve ayrıca dişli temas kuvvetlerinden, yanlış hizalamadan, sürtünmelerden vb. kaynaklanan "sert" ön yükleri içerir. |
Ön Yük, Rulman | Sıfırdan ile bir arasındaki birimsiz sayısal değer. Sıfır ön yükün mil üzerinde hiçbir yatak yükünün olmadığı, bir ise maksimum ön yükü olduğunu belirtir. |
Onluk (decade) | İki frekans arasındaki tam olarak 10/1 oranında farklılık gösteren aralık. |
Örnekleme oranı | Bir A/D dönüştürücünün saniyede veya dakikada aldığı okuma sayısı. |
Ortalama | "Spektrum analizi yapılırken, nasıl yapıldığına bakılmaksızın, her frekanstaki sinyalin seviyesini belirlemek için bir tür zaman ortalaması yapılmalıdır. Titreşim analizinde, kullanılan en önemli ortalama türü, bir dizi bireysel spektrumun birbirine eklendiği ve toplamın spektrum sayısına bölündüğü lineer spektrum ortalamasıdır. Zamanla değişen herhangi bir sinyalin spektrum analizi yapılırken ortalama alma çok önemlidir ve bu genellikle makinelerin titreşim sinyallerinde geçerlidir. Spektrumun istatistiksel olarak doğru bir tahminini elde etmek için uzun ortalama süreleri gerektiren düşük frekanslı ölçümler için özellikle önemlidir. Lineer ortalama alma, bir spektrumdaki rastgele gürültünün spektrumunu düzleştirir ve ayrık frekans bileşenlerinin daha kolay görülmesini sağlar, ancak aslında gürültü seviyesini azaltmaz. Makine izlemede önemli olan diğer bir ortalama alma türü, sinyalin her bir ""anlık görüntüsünü"" makinenin çalışma hızıyla senkronize etmek için bir takometre gerektiren zaman alanı ortalaması veya zaman uyumlu ortalamadır. Zaman alanı ortalaması, bir spektrumdaki rastgele gürültü bileşenlerini azaltmada veya yakındaki başka bir makineden gelen bileşenler gibi diğer parazit sinyallerinin etkisini azaltmada çok faydalıdır." |
Osilasyon | Kuvvet, stres, basınç, yer değiştirme, hız, ivme veya sarsıntı vb gibi miktarların zamanla değişimine denir. Genellikle bir miktar düzenlilik anlamına gelir (sinüzoidal veya karmaşık titreşimde olduğu gibi). |
Otomatik Spektral Yoğunluk (ASD) | Analiz bant genişliğinin Hz başına hızlanma ölçüsü - Güç Spektral Yoğunluğu, PSD olarak da bilinir. ASD eğrisinin altındaki alan ivmenin gRMS'si olarak tanımlanır. |
Otomatik Spektrum | Bir otomatik spektrum veya güç spektrumu, her frekanstaki gücü temsil eden ve fazı olmayan büyüklüğü gösterir. R.M.S ortalama alma, bir otomatik spektrum üretir. |
Pencere | Spektrum elde etmek için zaman boyutunda alınan ölçümler FFT dönüşümünden geçmelidir. Fakat FFT dönüşümü formülü gereği sonsuza gider ancak ölçümler sonsuz olamayacağından dolayı, ölçümler analizörler tarafından uç uca eklenerek sonsuza gidiyormuş gibi hesaplanır. Bu eklemeler sırasında, ölçümün başı ve sonunda sızıntılar gerçekleşebilmektedir. Sızıntının etkilerini sınırlamak için de pencereler kullanılır. Hanning, Hamming, Flat Top ve Uniform (Rectangular) en çok bilinen pencere türleridir. Tahmin edilebileceği gibi bu pencere türlerinin her birinin kullanım alanları farklıdır. Rutin veri toplama esnasında Hanning kullanılırken, bump testinde uniform pencere kullanılır. bkz. "Sızıntı" |
Periyod | Makine titreşiminde, döner ekipmanın bir tam turunu tamamlarken geçen süredir. Saniye veya dakika olarak söylenebilir. Periyodun tersi titreşim frekansıdır. |
Periyodik | Bir sinyal, zaman içinde aynı kalıbı tekrarlıyorsa periyodiktir. Periyodik bir sinyalin spektrumu her zaman bir dizi harmoniktir. |
Piezoelektrik | Mekanik ve elektrik enerjisi arasında dönüşüm sağlayan bir malzemedir. Örn: mekanik olan makine titreşim sinyalini elektrik sinyaline dönüştürmede kullanılır. |
Piezoelektrik Sensör | İçerisinde hassas piezoelektrik kristal bulunduran, bu sayede makine titreşimini elektrik sinyaline(voltaj) çevirerek dijitalte görmemizi sağlayan titreşim sensörü. |
Polar Plot | Parametre olarak şaft dönüş hızı ile belirli bir yanal şaft konumunda 1x vektörünün konumunun kutupsal koordinat gösterimi. |
Prop (Probe) | Genellikle cihaza gömülü sensörlere verilen isim. |
Radyal | Üç titreşim ekseninden biri olan radyal düzlem, döner ekipman üzerinde milin merkezine doğru olan yönü temsil eder (yarıçap doğrultusu). |
Rezonans | Belirli bir zorlama frekansına karşılık gelen sistem duyarlılığının neden olduğu titreşim genliği ve faz değişikliği yanıtı durumu. Önemli bir genlik artışı ve ilgili faz kayması tipik olarak bir rezonansı tanımlar. Bir darbe sonucunda maddenin doğal frekansında titreme durumu olarak da adlandırılabilir. |
Rijit Rotor | Çalışma hızında önemli ölçüde deforme olmayan rotorlardır. Parçaları birbirine göre hareket etmeyen, yani tüm noktaları aynı anda aynı yönde hareket eden bir rotor. Bir rotor, bükülme sırasında hızı en düşük doğal frekansının %75'inden az olduğunda rijit olarak kabul edilir. |
RMS | RMS, Kök Ortalama Kare anlamına gelir ve bir sinyalin seviyesinin ölçüsüdür. Sinyalin anlık değerinin karesi alınarak, karesi alınan değerlerin zamana göre ortalaması alınır ve ortalama değerin karekökü alınarak hesaplanır. RMS değeri, bir sinyaldeki enerji veya gücü hesaplamak için kullanılan değerdir. Bir sinüs dalgasının RMS değeri, tepe değerinin 0.707 katıdır, ancak karmaşık bir sinyalin RMS değerini ölçmeden tahmin etmek zordur. Makinelerin titreşim analizi yapılırken hızın RMS değerinin ölçülmesi kabul edilen bir kuraldır. |
Sabit Bant Genişliği Filtresi | Bant genişliği merkez frekansından bağımsız olan bir bant geçiren filtre. Dinamik Sinyal Analizöründe dijital olarak simüle edilen filtreler sabit bant genişliğidir. |
Sabit Sinyal | Durağan bir sinyal, zaman içindeki ortalama istatistiksel özellikleri sabit olan bir sinyaldir. Genel olarak, dönen makinelerin titreşim imzaları sabittir. |
Sabit Yüzde Filtresi | Bant genişliği merkez frekansının, 1/3 oktav gibi sabit bir yüzdesi olan bir bant geçiren filtre. Bu filtreler Dinamik Sinyal Analizörlerinde sentezlenebilir. |
Şelale Grafiği | Genellikle zaman, frekans ve genlik bilgilerinin aynı grafik üzerinde gösterildiği üç boyutlu grafik. Diğer adı spektral harita. |
Senkron | Senkronize kelimenin tam anlamıyla "aynı anda" anlamına gelir, ancak spektrum analizinde senkronize bileşenler, temel bir frekansın tam katları veya harmonikleri olan spektral bileşenler olarak tanımlanır. |
Senkron Ortalama | Zaman dalgası formunun ardışık kayıtlarının birlikte ortalamasının alındığı bir tür sinyal ortalaması. Bu aynı zamanda zaman alanı ortalaması olarak da bilinir. Önemli kriter, her zaman kaydının başlangıcının, 1X rpm gibi sinyaldeki tekrarlayan bir olaydan tetiklenmesi gerektiğidir. Tetikleme, tetikleyici ile senkronize olan dalga formu bileşenlerinin fazının her kayıtta aynı olmasını sağlar. Ardından, ortalama alma işleminde, bu faz içi bileşenler bir araya gelecek, diğer sinyal bileşenleri ise rastgele göreli fazları nedeniyle kademeli olarak ortalama alacaktır. Teknik, gürültülü ortamlardan sinyal çıkarmak için mükemmeldir. |
Senkronaltı Harmonikler | bkz. Alt harmonikler |
Sensör | Dönüştürücünün(transducer) diğer adı. |
Serbest Titreşim | Eğer bir sistem dışarıdan sürekli bir zorlayıcı etki olmaksızın başlangıçtaki denge konumunun bozulması ile kendi kendine titreşim yapıyorsa bu hareket, serbest titreşim olarak adlandırılır. Serbest titreşim durumunda sistemin titreşim frekansı, sistemin doğal frekansına eşittir. |
Serbestlik derecesi | Mekanik titreşimde, sistemin karmaşıklığını tanımlamak için kullanılan bir ifadedir. Serbestlik derecesi sayısı, titreşen bir sistemin durumunu tanımlayan bağımsız değişkenlerin sayısı olarak açıklanabilir. |
Shaker | Mekanik sistemlerin, bileşenlerin ve yapıların titreşim testi için kontrollü ve tekrarlanabilir mekanik titreşim üreten bir cihaz. |
Sincap Kafes Motoru | Rotor çubuğu tertibatının evcil sincapları çalıştırmak için kullanılan dönen kafese benzerliğinden gelen Asenkron Motor için kullanılan başka bir terim. |
Sinüs Dalgası | Sinüsoid olarak da adlandırılan sinüs dalgası, trigonometriden matematiksel sinüs fonksiyonunun grafiğidir. Sabit genlikte tek bir frekanstan oluşur. Bir serbestlik derecesine sahip mekanik bir sistem, sinüsoidal bir dalga formu ile titreşir, ancak saf sinüs gerçek dünyada asla bulunmaz. |
Sinüzoidal / Sinüzoidal dalga | Bkz. Sinüs Dalgası |
Sinyal | Titreşim analizinde sinyal, ölçülen titreşimin bir benzeri olan bir elektrik voltajı veya akımıdır. Sinyal genellikle genliğin istenen kısmı anlamına gelir ve beraberindeki istenmeyen kısım gürültü olarak adlandırılır. Sinyal-gürültü oranı, herhangi bir ölçüm sisteminde önemli bir parametredir. |
Sismik | Bir ivmeölçer veya hız alıcısı olarak, bir sinyal oluşturmak için dahili bir kütlenin eylemsizliğine bağlı olan bir sensörü ifade eder. |
Sızıntı | Sonlu aralıklarla örneklemenin olumsuz bir sonucudur. Zaman verileri toplandığında, zaman kaydının uzunluğu ayrı bir döngü sayısına karşılık gelmeyecektir. Her numune, döngüde farklı bir aşamada başlayacaktır. Bu verileri işlemek için, analiz cihazı tüm zaman örneklerini işlemek üzere tek bir uzun kayıtta birleştirir. Bu, iki örneğin birleştiği yerde genlikte bir sıçrama olacağı anlamına gelir. Bu, spektrumda “sızıntı” olarak bilinen zirvelerin genişlemesi olarak görünür. Bu sorunla mücadele etmek için, analizciler zaman alanı verilerindeki bu tutarsızlığın etkisini azaltmak için bir dizi "pencereden" birini uygular. Titreşim verilerinin toplanmasında kullanılan yaygın pencere türleri Hanning, Flat Top, Hamming, Rectangular ve Uniform'dur. Hanning, en yaygın olarak titreşim veri toplayıcıları tarafından kullanılır. Ayrıca bkz. “Pencere” ve “Hanning”. |
Sonlu Eleman Modelleme veya Sonlu Eleman Analizi (FEA) | Gelecekteki olası bir mekanik sistemin dinamik davranışını tahmin etmek için bilgisayar destekli bir tasarım tekniği. |
Sönümleme | Mekanik bir sistemin, her ardışık devirinde hareketinin genliğini sınırlayan sistemin kalitesidir. Şaft hareketinin sönümlenmesi, yataklardaki, keçelerdeki vb. yağ ile sağlanır. Sönümleme işlemi mekanik enerjiyi diğer biçimlere, genellikle ısıya dönüştürür. |
Sorun Kaynaklı Analiz | Görünenin aksine, arızanın kök nedeninin ne olduğunu bulmamıza yarayan analiz biçimidir, genellikle arıza ve ekipmana göre özel çalışmalar gerektirir. |
Spektrum | Spektrum, bir sinyalin zaman alanından frekans alanına dönüştürülmesinin sonucudur. Bir zaman sinyalinin sinüs dalgaları koleksiyonuna ayrıştırılmasıdır. Spektrum analizörü, bu dönüşümü yapma prosedürüdür ve en yaygın olarak bir FFT analizörü ile yapılır. |
Spektrum Analizörü | Spektrum analizörü, bir sinyali zaman alanından frekans alanına dönüştürür. FFT analizörü günümüzde kullanılan en yaygın tiptir. |
Spike Enerji | "Spike Enerji, kaymalı yatak problemlerinin tespiti için yüksek frekans aralığında (genellikle 20 kHz'e kadar) yapılan bir ivme ölçümüdür. İsmi, IRD şirketinin ticari amaçta koyduğu isimden gelmektedir. Fakat teknik geneldir." |
Standart Sapma | Titreşimli bir nicelikte, denge konumundan anlık sapma, eğer uzun bir zaman aralığı içinde düşünülürse, bir ortalama veya ortalama değere sahip olacaktır. Bu sapma değerlerinin karesi alınır ve ardından ortalaması alınırsa, sonuca titreşimin varyansı denir. Varyansın karekökü, titreşimin standart sapması olarak tanımlanır. Sapmanın RMS değeri olarak düşünülebilir. Küçük bir standart sapmaya sahip bir titreşim asla denge konumundan çok uzaklaşmazken, büyük bir standart sapmaya sahip bir titreşim daha büyük geziler yapar. |
Statik Balanssızlık | Statik balanssızlık, bir rotorun ana atalet ekseninin dönme ekseninden ofset veya paralel olarak farlı olduğu durumudur. Statik balanssızlığa sahip bir rotor, düz bir eksene yerleştirilirse, ağır nokta altta olacak şekilde bir konum arayacaktır. Statik dengesizlik, tek bir düzeltme kütle eklenmesiyle düzeltilebilir. |
Tangential Yön | Mil merkezi ile paralel olan yön, 3 eksenli ölçüm alırken radyal yönlere dik olan diğer yön. |
Tek Serbestlik Derecesi | Tek bir serbestlik dereceli sistem, mümkün olan en basit mekanik sistemdir. Sadece bir yönde ötelenerek hareket edebilir veya bir eksen etrafında dönebilir. Tek serbestlik dereceli sistemin hareketi, yalnızca tek bir frekansa sahip bir sinüzoiddir. Mekanik yapılar her zaman tek serbestlik dereceli sistemden daha karmaşıktır, fakat tek serbestlik dereceli sistemlerden oluşan bir koleksiyon olarak düşünülebilirler. Modal analiz ve sonlu eleman modelleme disiplinleri mekanik sistemleri bu şekilde ele alır ve sahip oldukları serbestlik derecelerinin sayısı karmaşıklıklarını belirler. |
Tekrarlanabilirlik | Bir sensörün veya cihazın aynı koşullar altında alınan ölçümleri tekrar tekrar üretme yeteneği. Doğruluk ile karıştırılmamalıdır. |
Temel Frekans | Periyodik bir sinyalin spektrumu, periyodun tersindeki temel bir bileşenden ve bu frekansın bir dizi harmoniğinden oluşacaktır. Temel aynı zamanda “birinci harmonik” olarak da adlandırılır. Temelin görülemeyecek kadar düşük seviyede olduğu bir periyodik sinyale sahip olmak mümkündür, ancak harmonikler hala temel frekans tarafından aralıklı olacaktır. |
Temel Spektrum (Baseline Spectrum) | İyi durumda kabul edilen bir makinenin titreşim spektrumuna denir. Temel spektrum, aynı tipteki birkaç makineden kaydedilen spektrumların ortalaması olabilir. Temel spektruma bazen referans spektrumu da denir ve makine çalışmaya devam ederken kaydedilen spektrumlarla karşılaştırma için bir temel olarak kullanılır. |
Temel Titreşim Modu | En düşük doğal frekansa sahip olan mod. |
Tepe Değer | Bir sinyalin tepe değeri, sıfır noktasından mutlak olarak maksimum genlik değeridir. Gerçek değer yer değiştirme, hız veya ivme olabilir veya basitçe voltaj olarak ifade edilebilir. Bir spektrumda, bir tepe basitçe keskin bir maksimumdur. |
Tepe Faktörü (Crest Factor) | Tepe faktörü, tepe değerinin RMS değerine oranıdır. Bu parametre, rulmanlar bozulmaya başladığında olduğu gibi, bir titreşim sinyali çok sayıda "tepe" veya "ani yükselişe" sahip olduğunda uyarmak için bir trend değeri olarak kullanılabilir. |
Tepe Tutma/Yakalama | Dinamik Sinyal Çözümleyicide, her frekans bileşeni için tepe sinyal seviyesini tutan bir ortalama türü. |
Tepeden Tepeye (Pk-Pk) Değeri | Bir sinyal dalgası formunun seviyesini ölçerken, tepeden tepeye değer, en yüksek pozitif tepe seviyesi ile en düşük negatif tepe değeri arasındaki farktır. Makine titreşimindeki yer değiştirme, genellikle tepeden tepeye birimlerde ölçülür. |
Termografi | Termografi, bir cihazın kolayca erişilemeyen yüzey sıcaklık dağılımını belirlemek için kızılötesi algılama cihazlarını kullanma sanatı ve bilimidir. Tipik olarak, bir kızılötesi video kamera kullanılır ve video görüntüsü dijitalleştirilir ve farklı sıcaklıklara farklı renkler atayan bir bilgisayara beslenir, böylece cihazda sıcak noktalar olup olmadığı bir bakışta görülebilir. Termografi, yerel ısıtma için elektrik kesici panellerini, sigortaları vb. kontrol etmek için yaygın olarak kullanılır. |
TIR | Total Indicator Reading'in kısaltması. (Toplam sapma değeri) |
Titreşim | Titreşim, bir noktanın, bir nesnenin veya bir nesnenin bir parçasının sabit bir referans veya hareketsiz konum etrafında salınımıdır. Bir nesne bir birim olarak titreyebilir, bu durumda buna “tüm vücut titreşimi” denir veya genellikle olduğu gibi, bir nesne deforme olduğu ve farklı bölümlerinin farklı frekans ve genliklerde titreştiği karmaşık bir şekilde titreyebilir. |
Titreşim İmzası | Bir makinenin titreşiminin genel modelidir ve her makinenin kendine özel bir imzası vardır. Titreşim imzasının, makine hakkında diğer herhangi bir tahribatsız testin keşfedebileceğinden daha fazla bilgi içerdiği söylenir. |
Tork | Tork, bir merkez çizgisi etrafında dönmeye neden olan bir kuvvet olarak tanımlanır. Bir elektrik motorunun mile uyguladığı dönme kuvveti bir torktur. |
Trend Grafiği | Trend, geçen zamana karşı titreşim seviyesinin bir grafiğidir. Eğilim, çoğu titreşim izleme yazılımı tarafından depolanan titreşim verilerinden yapılır ve genellikle birkaç ay veya yıl boyunca belirli önemli frekanslarda titreşim seviyesini gösterecek şekilde tasarlanmıştır. |
Üç Eksenli İvmeölçer | Genellikle makine titreşim ölçüm sistemleri tarafından kullanılan üç eksenli ivmeölçerler, tek bir muhafaza içine yerleştirilmiş, birbirinden 90° farklarla yerleştirilmiş üç ivmeölçerden oluşur. Buna üç eksenli ivmeölçer denir. |
Vektör | Bir vektör miktarı, büyüklüğü olduğu kadar yönü de olan bir miktardır. Örneğin, şaft veya rotor üzerinde eksenel yönde bir kuvvet olduğu için itme bir vektördür. |
Yağ Girdabı/ Yağ çalkalanması (Oil Whirl/Whip) | Akışkan film yatağının yetersiz birim yüklemesine sahip olduğu kararsız bir serbest titreşim. Yağ girdabı, yatak içindeki yağ akış hızında, genellikle şaft hızının %40 ila 49'unda meydana gelir. Yağ kamçısı, dönüş frekansı bir şaft rezonans frekansı ile çakıştığında (ve bu frekansa kilitlendiğinde) meydana gelir. (Sıvının iki silindirik yüzey arasında olduğu her durumda yağ girdabı ve kamçısı oluşabilir.) |
Yakınlık Sensörü | Yatak ve dönen şaft arasındaki değişen mesafeyi ölçmek için kullanılan yer değiştirme sensörü. |
Yan Bant | Yan bantlar, genlik veya frekans modülasyonunun sonucu meydana çıkmaktadır. Baskın bir sinyalin iki tarafında da eşit aralıklarla bulunan ve daha küçük genlikli sinyaller olarak da tanımlanabilir. Yan bantların frekans aralığı, modülasyon frekansına eşittir ve bu gerçek, titreşim spektrumundaki yan bant ailelerini inceleyerek makine problemlerini teşhis etmede kullanılır. Örneğin, arızalı bir dişli, dişli çark frekansının etrafındaki dişli devrinde yan bantlar sergileyecektir. |
Yer Değiştirme | Makine titreşiminde yer değiştirme, titreşimin söz konusu parçanın hareket etmesine neden olduğu gerçek mesafedir. Milimetre (mm) cinsinden ölçülür. Yaygın olarak, yer değiştirme ölçümleri tepeden tepeye dikkate alınır. |
Yerinde Balans/Sahada Balans | Rotoru bir balans makinesinde değil, kendi yataklarında ve destek yapısında balanslama işlemi. |
Yörünge (Orbit) | Dönme sırasında şaft merkez çizgisi hareketinin yolu. Yörünge, x ve y ekseni yer değiştirme sensörlerine bağlı bir salınımölçer ile gözlemlenir. Bazı çift kanallı Dinamik Sinyal Analizörleri ayrıca yörüngeleri görüntüleme yeteneğine de sahiptir. |
Yük yükseltici | İvmeölçer çıkış empedansını yüksekten düşüğe dönüştürmek için kullanılan dönüştürücü, kalibrasyonu kablo kapasitansına çok daha az bağımlı hale getirir. |
Yüksek Geçirgen Filtre | Bir sinyalin bileşenlerini ayıran ve yalnızca seçilen bir frekansın üzerindeki bileşenlerin yükseltilmesine izin veren filtredir. |
Yüksek Nokta | En yakın noktadaki titreşim sensörünün doğrudan altındaki şaftdaki açısal konum. Yüksek nokta, şaft dinamiğindeki değişikliklerle (örneğin hızdaki değişikliklerden) yer değiştirebilir. |
Zaman Alanı | Titreşim, zamanın bir fonksiyonu olarak konumdaki bir salınımdır ve zaman alanında var olduğu söylenir. Bir ivmeölçerden gelen sinyal de zaman alanındadır ve bir osiloskop ekranında görüntülendiğinde buna dalga formu denir. Makine titreşim problemlerinin çoğu teşhisi, spektrum analizi ile yapılmasına rağmen, bazı bilgi türleri dalga formunda daha kolay görülebilir; örneğin bir rulmandaki tekrarlayan darbelere bakılmak istendiğinde dalga formu kullanılır. |
Zarf | Zarflar, bir referans spektrumunda alarm limitleri oluşturmak için standart bir yöntemdir. Belirli bir ölçüm noktası için, frekans aralığı boyunca (genellikle yaklaşık altı), özellikle ilgilenilen frekansların çevresinde (örneğin 1X ve 2X civarında) bantlar tanımlanır ve bu bantların her biri için alarm limitleri ayarlanır. Zarflar, bant alarmları olarak da bilinir. |
Zarflama | Bkz. Demodülasyon |
Zorlama Frekansı | Dönen bir makinede, hareketli parçalar yapıya titreşim kuvvetleri verir ve bu kuvvetler hareketli elemanın dinamiği tarafından belirlenen belirli frekanslarda meydana gelir. Makinenin ortaya çıkan titreşimi bu frekanslarda ve bunlarla ilgili diğer frekanslarda oluşacaktır. Bakım mühendisi ve titreşim analistinin ilgilendiği en önemli zorlama frekansları, yatak sorunları, yanlış hizalama, mekanik gevşeklik vb. gibi çeşitli arızalarla ilgili olanlardır. Bu frekanslar, titreşim spektrumlarını incelerken analist tarafından tanımlanmalı ve el altında tutulmalıdır. VTAG'ın en önemli kullanımlarından biri, her makinede bulunan zorlama fonksiyonlarının listelenmesidir. |
Zorlanmış Titreşim | Eğer bir sistem dışarıdan ikaz eden zorlayıcı bir etki ( kuvvet veya moment ) altında titreşiyorsa bu titreşim hareketi, zorlanmış titreşim olarak adlandırılır. Balanssızlık, Eksenel Ayarsızlık, Dişli Kavraması, Gevşeklik vs. durumunda ortaya çıkan kuvvetler bu tür titreşimlere neden olur. |